II. Gök Türkler devrinde sarı baş (Gök) Türk 黃頭突 meselesi

Prof. Dr. Erkin Ekrem

Özet

Eski Türk Tarihinde birçok çözülmemiş sorunlar bulunmaktadır. Gök Türk Tarihi ile ilgili Türkçe yazıtlar olmasına rağmen Çince kayıtlardaki bazı sorunlara yeterince yardımcı olamamaktadır. T’ang Sülalesinin veziri Chang Chiu-ling’in (673-740) eserinde geçen “Huang-tou (Sarı Baş) Türkleri” ibaresi bu problemlerden biridir. Araştırmanın sonucunda Sarı Baş Türklerin “Sarı (Gök) Türkleri” olduğunu, aslında İkinci Gök Türk Devletinin kurucusu İlteriş Kağan’ın (682-692) ailesinin kastedilmiş olduğu anlaşılmıştır. Sarı renkde eski Türk kültüründe “merkezi” ve “meşru” anlamına gelmektedir. “Sarı Baş Türkleri” incelenirken, Gök Türk tarihindeki bir dizi iktidar kavgası da ortaya çıkarılmış bulunmaktadır. İlteriş Kağan öldükten sonra çocuklarının yaşları küçük olduğu için kardeşi Mo-ch’uo Kağan (Kapgan Kağan, 692-716) iktidarı eline geçirmiştir. Mo-ch’uo Kağan’ın ölümümden hemen sonra İlteriş Kağan’ın oğulları (Bilge Kağan ve Kül Tigin) iktidara darbe yolu ile el koymuştur. Ancak Bilge Kağan ölünce Mo-ch’uo Kağan neslinden olanlar hâkimiyete başkaldırmışlar ve neticede iki taraf uzlaşmışlardır. Fakat bu güç dengesi uzun sürmemiştir.

Anahtar Kelimeler: Sarı Baş Türkler, Gök Türkler, Tang Sülalesi.

Makalenin tamamına erişmek için lütfen linki tıklayın: II. Gök Türkler devrinde sarı baş (Gök) Türk 黃頭突 meselesi